Przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii
The Nobel Prize/Twitter

Przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii

  • Dodał: Magda Jakubowska
  • Data publikacji: 05.10.2022, 19:30

Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła tegorocznych laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Zostali nimi Carolyn Bertozzi, Morten Meldal i Barry Sharpless, za rozwój chemii clickchemii biortogonalnej. Ich odkrycia posłużą m.in. do rozwijania terapii celowanych w leczeniu nowotworów. Sharpless dostał nagrodę w tej dziedzinie po raz drugi.

Amerykanin Barry Sharpless i Duńczyk Morten Meldal zbudowali podstawy chemii funkcjonalnej, która umożliwia złożenie części cząsteczek w szybki i wydajny sposób, natomiast Amerykanka Carolyn Bertozzi rozwinęła tę metodę i zastosowała ją w organizmach żywych. Ich doświadczenia sprawiły, że trudne procesy można przeprowadzić łatwiej. 

Nagroda Nobla w dziedzinie chemii 2022 ma na celu ułatwienie trudnych procesów. Barry Sharpless i Morten Meldal położyli podwaliny pod funkcjonalną formę chemii – "chemię click" – w której molekularne bloki budulcowe łączą się ze sobą szybko i wydajnie. Carolyn Bertozzi przeniosła chemię kliknięć w nowy wymiar i zaczęła wykorzystywać ją w żywych organizmach - możemy przeczytać w uzasadnieniu.



Chemia click jest prostą i niezawodną formą, ponieważ wszystkie reakcje zachodzą w niej szybko i bez skutków ubocznych. Pojęcie to w 2000 r. wymyślił Barry Sharpless. Tego samego odkrycia, niezależnie od Sharplessa, dokonał Morten Meldal. Carolyn Bertozzi przeniosła "chemię click" na nowy poziom. Aby zmapować ważne, ale nieuchwytne biomolekuły na powierzchni komórek – glikany – opracowała reakcje klikania, które działają wewnątrz żywych organizmów. Jej "bioortogonalne" reakcje zachodzą bez zakłócania normalnej chemii komórki. Reakcje te są obecnie wykorzystywane na całym świecie do badania komórek i śledzenia procesów biologicznych. Wykorzystując reakcje bioortogonalne, naukowcy poprawili celowanie leków przeciwnowotworowych, które są obecnie testowane w badaniach klinicznych – podano.


Barry Sharpless jest piątym człowiekiem w historii, który dwukrotnie otrzymał Nagrodę Nobla. Po raz pierwszy został uhonorowany w 2001 roku, kiedy to zajmował się katalizą asymetryczną. Jego badania wykorzystano do syntezy tzw. beta-blokerów.



Jutro poznamy laureatów w dziedzinie literatury, a w piątek zostanie przyznana Pokojowa Nagroda Nobla.

 

źródło: The Nobel Prize/Twitter, medonet.pl