Dinozaury zginęły wiosną
- Data publikacji: 11.12.2021, 23:25
Badania paleontologów pozwoliły wskazać porę roku, w której nastąpiło wymieranie kredowe, kończące erę dinozaurów. Zebrane dowody wskazują, że nastąpiło to wiosną lub wczesnym latem.
Wymieranie na przełomie kredy i paleogenu doprowadziło do wyginięcia 75% znanych gatunków roślin i zwierząt, w tym nieptasich dinozaurów. Za jedną z jego głównych przyczyn uznawane jest uderzenie dużej planetoidy w regionie dzisiejszego półwyspu Jukatan w Ameryce Północnej, czego efekty nałożyły się na wzmożony wulkanizm w Indiach. Zdarzenie to miało miejsce 66 milionów lat temu.
Międzynarodowy zespół kierowany przez paleontologów z Uniwersytetu Manchesterskiego przez dziewięć lat badał stanowisko Tanis w Dakocie Północnej. W tym miejscu zostały jednocześnie pogrzebane liczne, przemieszane szczątki zwierząt i roślin oraz materia związana z impaktem, taka jak tektyty – fragmenty szkliwa, które zastygło w trakcie lotu w powietrzu. Badacze już wcześniej doszli do wniosku, że stanowisko powstało wskutek uderzenia fal, które powstały przez wstrząs sejsmiczny, wywołany upadkiem planetoidy na Jukatanie. Prowadzi to do wniosku, że wszystkie znalezione tam organizmy są bezpośrednimi ofiarami katastrofy, które zginęły w ciągu godzin od momentu uderzenia, co daje unikalną możliwość wglądu w szczegóły tego zdarzenia.
Kości ryb, znalezionych na stanowisku, zawierają informacje o rozwoju zwierzęcia za życia i wykazują uwarstwienie, którego wygląd i skład izotopowy zmienia się wraz z sezonowymi zmianami w środowisku. Wzrost kości urywa się wraz ze śmiercią ryby, co wskazuje na czas tego zdarzenia. Również porównanie rozmiaru młodych osobników z tempem wzrostu współcześnie żyjących ryb pozwala ocenić, po jakim czasie od wyklucia zostały one pogrzebane. Także inne skamieniałości w stanowisku Tanis ukazują szczegóły życia zwierząt, które zmieniają się z porami roku: w osadach występują dorosłe, krótko żyjące jętki; znaleziono też ślady żerowania owadów w liściach roślin. Wszystkie te dowody wskazują, że do katastrofy doszło w okresie od wiosny do wczesnego lata na półkuli północnej.
Uderzenie dużej planetoidy wywołało globalne i długoterminowe zmiany środowiska. Badacze spekulują, że ze względu na porę roku, w której nastąpiło wymieranie kredowe, mogło ono silniej dotknąć półkulę północną. Pora roku ma wpływ na aktywność, dostępność pożywienia, rozród i interakcje międzygatunkowe zwierząt. Globalna katastrofa, która nastąpiła w czasie wzmożonej aktywności, mogła wywołać szczególnie dotkliwy kryzys biosfery. Szczegóły wymierania kredowego, które zaczyna odkrywać nauka, pomagają lepiej zrozumieć proces przemiany świata dinozaurów w świat, który zdominowały ssaki.