Dążenie do doskonałości koreluje z kreatywnością
Nick Fewings/unsplash

Dążenie do doskonałości koreluje z kreatywnością

  • Dodał: Klaudia Nowak
  • Data publikacji: 27.10.2021, 15:05

W świetle najnowszych badań dążenie do doskonałości, które nie jest tożsame ze zjawiskiem perfekcjonizmu, koreluje pozytywnie z kreatywnością. Naukowcy odkryli (m.in.), że osoby ukierunkowane na osiąganie mierzalnych celów potrafią generować więcej oryginalnych pomysłów, natomiast dążenie do bycia idealnym może być demotywujące, wywołując jednocześnie wypalenie zawodowe.

 

Z roku na rok przybywa coraz więcej badań nad perfekcjonizmem. Mimo to nadal brak określenia dokładnej różnicy między zjawiskiem pokrewnym i zgoła łagodniejszym – dążeniem do doskonałości (pursuit of excellence). Rozróżnienie tych pojęć jest istotne z wielu powodów, w tym ze względu na konsekwencje zdrowotne obu tendencji do realizacji celów i sposobów wykonywania zadań, a także w kontekście wybranych korelacji i determinantów, takich jak kreatywność czy wypalenie zawodowe.

 

Jak się okazuje, perfekcjonizm jest negatywnie skorelowany z kreatywnością, natomiast dążenie do doskonałości odwrotnie – pozytywnie. W jednym z badań, przeprowadzonym przez naukowców z Uniwersytetu Ottawskiego, uzyskano jednoznacznie potwierdzenie wspomnianego związku.

 

Naukowcy przeprowadzili 2 niezależne badania. W obu eksperymentach poproszono uczestników o wykonywanie zadań wymagających skorzystania z umiejętności myślenia rozbieżnego. Sprawdzano przy tym także elastyczność i oryginalność rozwiązywania ćwiczeń. Przykładowo, w jednym zadaniu proszono osoby badane by wymyśliły jak najwięcej skojarzeń do danego słowa (np. do słowa lato: piasek, woda, upał…). Ponadto osoby badane miały do wypełnienia kwestionariusz mierzący poziom perfekcjonizmu i dążenia do doskonałości, jak również kwestionariusz sprawdzający otwartość na doświadczenia.

 

Badacze odkryli wówczas, że im dana osoba uzyskiwała wyższy wynik w otwartości na doświadczenia oraz dążeniu do doskonałości, tym była bardziej kreatywna. Z kolei im wyższy poziom perfekcjonizmu, tym umiejętność generowania pomysłów była słabsza. Tendencja ta jest również negatywnie skorelowana z wyżej wyróżnioną cechą osobowości – otwartością na doświadczenia.

 

W innym badaniu porównywano osoby dążące do doskonałości i perfekcjonistów w kontekście płynności myślenia. Wynik był jednak podobny: pierwsza grupa osób uzyskiwała wyższe wyniki od osób o tendencjach do perfekcjonizmu. Z kolei jeszcze inne badanie wykazało pozytywną korelację perfekcjonizmu z wypaleniem zawodowym, które jednocześnie jest negatywnie powiązane z kreatywnością.

 

Perfekcjonizm polega na zmierzaniu do wygórowanych, wysoko postawionych celów. Skłonności tej towarzyszy nadmierny samokrytycyzm (nazywany w niektórych opracowaniach mianem wewnętrznego krytyka) oraz negatywna wizja własnej osoby. Należy jednak podkreślić, że zjawisko to nie jest jednowymiarowe, a naukowcy wyróżniają różne stopnie i rodzaje perfekcjonizmu, od zdrowej formy – tożsamej względem wymienianego tu dążenia do doskonałości – aż po skrajną, najbardziej wyniszczającą zdrowie psychiczne.

 

Tendencja do samokrytycyzmu i osądzania własnej osoby może stać na przeszkodzie w odniesieniu do kreatywności i twórczych wysiłków myślenia. Mając ten fakt na uwadze, eksperci zalecają zmierzanie ku doskonałości bez idealizowania i nadmiernego analizowania swoich czynów, wraz z pozwalaniem sobie na popełnianie błędów, które są wręcz niezbędne dla prawidłowego rozwoju jednostki.

 

 

Źródła: H. T. Chang, Y. I. Chou, J. W. Liou, Y. T. Tu, The effects of perfectionism on innovative behavior and job burnout: Team workplace friendship as a moderator, "Personality and Individual Differences" 2016, nr 96, s. 260-265/ P. Gaudreau, Separating the core definitional feature and the signature expressions of dispositional perfectionism: Implications for theory, research, and practice, "Personality and Individual Differences" 2021, nr 181, doi.: 10.1016/j.paid.2021.110975/ Psychology Today/ P. Gaudreau, On the Distinction Between Personal Standards Perfectionism and Excellencism: A Theory Elaboration and Research Agenda, "Journal of the Association for Psychological science" 2019, nr 14 (2), s. 197-215.
Klaudia Nowak – Poinformowani.pl

Klaudia Nowak

Pedagożka i studentka Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych UŚ. Pasjonatka nauk społecznych, w szczególności socjologii wizualnej, psychologii osobowości oraz pedagogiki kultury. W mediach społecznościowych kryje się pod pseudonimem @autodydaktyczna.