Podobieństwa i różnice kulturowe w kontekście nazywania kolorów

Na podstawie badań antropologiczno-językoznawczych oraz analizy 130 różnych języków naukowcy z MindCORE i School of Arts and Sciences w Pensylwanii opracowali algorytm wnioskujący o potrzebach komunikacyjnych konkretnej kultury w kontekście nazywania kolorów.

Wielość kolorów przewyższa możliwości językowe wszystkich kultur na Ziemi. Żaden język nie jest w stanie opisać bezbłędnie wzburzonego wiatrem morza bądź złota dzikich kwiatów rosnących późnym latem. Ponadto nie wszystkie rejony i grupy społeczne zwracają uwagę na te same aspekty rzeczywistości kodowanej zmysłowo. Mimo to ludzie podzielili świat barw za pomocą zwartego zestawu etykiet. W jaki sposób tego dokonali?

W nowym badaniu zespół naukowców, kierowany przez badacza z MindCORE w Pensylwanii (C. Twomeya) oraz profesora biologii wykładającego w School of Arts and Sciences (J. Plotkina), opracował algorytm zdolny do zarejestrowania potrzeb komunikacyjnych związanych z wzorcami nazewnictwa kolorów w danych kręgach kulturowych. Badanie zostało oparte na analizie 130 różnych języków.

Odkrycia naukowców dowodzą, że z jednej strony kultury na całym świecie są do siebie podobne pod względem potrzeb komunikacyjnych związanych z kolorami, a z drugiej posiadają w tym aspekcie niewielkie różnice. Przykładowo, większość kultur kładzie nacisk na wieloaspektowe przekazywanie informacji na temat barw ciepłych, najczęściej czerwieni i żółci, które przyciągają najmocniej zmysł wzroku i odpowiadają kolorom owoców bądź warzyw. Natomiast w kwestii postrzegania zieleni występują wyraźne różnice.

Badanie miało podstawy antropologiczne i językoznawcze. Naukowcy oparli się na dokonaniach B. Berlina i P. Kaya, którzy ponad 50 lat temu, podróżując po całym świecie, zebrali dane na temat tendencji konkretnych grup etnicznych i kulturowych względem określania kolorów. Naukowcy doszli wtedy do wniosku, że jednymi z głównych powodów w kontekście podobieństw między słownikami osób z różnych krańców Ziemi są kwestie adaptacyjne i podłoże fizjologiczne.

Teraz na tej podstawie badacze z ośrodków naukowych w Pensylwanii stworzyli algorytm wnioskujący o potrzebach komunikacyjnych związanych z kolorami. Algorytm może przewidywać zarówno podobieństwa między językami, jak i ich różnice. W ten sposób (m.in.) wykazano, że oprócz uniwersalnego stosunku do barw ciepłych, niektóre języki mają również duże potrzeby komunikacyjne w odniesieniu do określania błękitu. Zespół badaczy odkrył, że niektóre z różnic są związane z biogeografią badanych kultur.

Źródła: C. R. Twomey, G. Roberts, D. H. Brainard, J. B. Plotkin, What we talk about when we talk about colors, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2021, nr 118 (39), doi: 10.1072/pnas.2109237118/ Science Daily.