USA: naukowcy próbują stworzyć lek przeciwbólowy z jadu ptasznika

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davies starają się opracować silne środki przeciwbólowe. Materiałem surowcowym lekarstwa ma być jad południowoamerykańskiego ptasznika Thrixopelma pruriens.

Badania zespołu naukowego, na czele którego stoją profesorzy Vladimir Yarov-Yarovoy i Heike Wulff, są prowadzone jako część amerykańskiego projektu dążącego do zmniejszenia uzależnienia od opioidów i stworzenia nieopioidowych środków przeciwbólowych. Celem jest przekształcenie toksycznych peptydów w taki sposób, aby działały kojąco na ból.

- Pająki i skorpiony przeszły miliony lat ewolucji, udoskonalając peptydowe, proteinowe i drobnocząsteczkowe toksyny w swoim jadzie, z czego możemy skorzystać - powiedział Bruce Hammock, profesor UC Davis - Te same jady, które mogą powodować ból i dysfunkcję neurologiczną, mogą również pomóc nerwom lepiej działać i zmniejszyć ból.

Szacunki wskazują, że ok. 20% dorosłych w USA cierpi z powodu przewlekłego bólu, natomiast ok. 11 mln osób w tym kraju zmaga się z silnym bólem przewlekłym, definiowanym jako trwający co najmniej 3 miesiące i ograniczający zdolność do aktywności, np. do pracowania poza domem, chodzenia do szkoły lub wykonywania czynności domowych. Wyjściem są nieopioidowe środki przeciwbólowe, ale tych na rynku jest niewiele.

- Ibuprofen czy aspiryna po prostu nie działają w przypadku silnego bólu. Opioidy są wystarczająco silne, ale pojawiają się tu problemy z rozwojem tolerancji organizmu na ich działanie, a także z uzależnieniem - powiedział Wulff.

Uzależnienie od opioidów w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosło w ostatnich latach, prowadząc do poważnego kryzysu zdrowotnego. W 2019 roku prawie 50 tys. osób zmarło z powodu przedawkowania opioidów.

Aby stworzyć nieuzależniający, ale silny lek przeciwbólowy, naukowcy koncentrują się na sygnałach bólu przemieszczających się w neuronach czuciowych. Aby zatrzymać te sygnały, uczeni obserwują kanały sodowe. U człowieka wykryto 9 typów takich struktur i oznaczono je numerami od Nav1.1 do Nav1.9. Największe zainteresowanie wzbudza Nav1.7, gdyż jest kluczowym źródłem transmisji bólu. I z tego powodu naukowcom potrzebny jest jad Thrixopelma pruriens. Zawarte w nim peptydy blokują transmisję właśnie w kanale Nav1.7. Jest jednak w tym wszystkim haczyk - proteina w swojej naturalnej formie nie dokonuje blokady wyłącznie w nerwach czuciowych, ale też w mięśniach i mózgu.

Aby rozwiązać ten problem, naukowcy starają się zmodyfikować toksynę w jadzie w taki sposób, aby blokowała sygnały bólu, ale nie powodowała skutków ubocznych. W pracy wykorzystywany jest program komputerowy Rosetta, opracowany na Uniwersytecie Waszyngtońskim. Oprogramowanie służy do modelowania cząstek.

Jeśli proces syntetyzowania powiedzie się, a testy na zwierzętach dadzą zadowalające wyniki, to będą mogły rozpocząć się badania na ludziach. Sam lek mógłby być dostępny za 5 lat.

Pierwsze badania nad jadem Thrixopelma pruriens zostały przeprowadzone w 2014 roku na Uniwersytecie Yale. Zidentyfikowano wówczas białko, które uznano za obiecujący materiał na lek przeciwbólowy.

Thrixopelma pruriens, znany też jako peruvian green velvet tarantula, został odkryty, wbrew angielskiej nazwie, na terenie Chile. Uchodzi za gatunek potulny, ale nie jest popularny w hodowli ze względu na wyczesywanie włosków parzących z odwłoka przy minimalnej prowokacji. Jest polecany dla średnio zaawansowanych hodowców.

Źródło: UC Davis