Trening uwagi a spektrum autyzmu – nowe badania

Naukowcy z Uniwersytetu Birmingham w Wielkiej Brytanii, we współpracy z badaczami z Brazylii i Izraela, przetestowali specjalnie skonstruowany program komputerowy przeznaczony do trenowania podstawowych umiejętności uwagi dla uczniów ze spektrum autyzmu od 8. do 14. roku życia. Badacze odkryli, że natychmiast po przejściu szkolenia osoby badane osiągnęły poprawę w zakresie umiejętności matematycznych, czytania i pisania, jak również zaobserwowano poprawę w ogólnej koncentracji uwagi.

Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które pojawia się przed 36. miesiącem życia dziecka[1]. Może przybierać wiele postaci i odmian, ponieważ niektóre osoby z autyzmem mogą prezentować różne stopnie niepełnosprawności intelektualnej, inne problemy z opanowaniem mowy, a kolejna grupa może mieć deficyty w rozwoju społecznym. Ze względu na zaobserwowaną różnorodność objawów częściej mówi się dziś o spektrum autyzmu. Trafna diagnoza to zaś jedno. Drugie to praca nad zaburzeniem.

By móc usprawnić proces kształcenia uczniów ze spektrum autyzmu, międzynarodowy zespół naukowców, składający się z badaczy z Uniwersytetu Birmingham (Wielka Brytania), z São Paulo (Brazylia) oraz z Uniwersytetu Telawiwskiego (Izrael), zaprojektował specjalny program komputerowy, dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci od 8. do 14. roku życia, zwany CPAT (Computerized Progressive Attentional Training).

Na tej bazie naukowcy przeprowadzili badanie, w którym wzięło udział 26 osób. Połowa z nich miała uczestniczyć w sesjach treningowych opartych na wyróżnionym programie komputerowym CPAT. Program obejmował gry szkoleniowe ukierunkowane na różne rodzaje uwagi i był zróżnicowany pod względem poziomów trudności. Druga połowa badanych była grupą kontrolną i otrzymywała w ramach ćwiczeń zwykłe gry komputerowe w tym samym czasie, co grupa pierwsza.  

Po ukończeniu szkolenia grupa pierwsza, uczestnicząca w treningu z CPAT, wykazała poprawę w zakresie identyfikacji słów, jak i zauważono u badanych wzrost liczby słów, które w ramach zadania kopiowali podczas sesji treningowych. Natomiast w obszarze zadań matematycznych grupa z CPAT poprawiła swoje wyniki o ponad 50%. Zaobserwowano także usprawnienie umiejętności czytania i pisania oraz ogólną poprawę w zakresie koncentracji uwagi. Z kolei uczestnicy z grupy kontrolnej nie uzyskali poprawy wyników w żadnym z obszarów.

Program CPAT jest obecnie stosowany w projekcie Erasmus+ dedykowanym nauczycielom. Zespół, który go zaprojektował, upowszechnia go na rynku lokalnym, współpracując również z licznymi szkołami z wielu krajów. Przy czym naukowcy zalecają korzystać z niego w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb uczniów. Badania nad oddziaływaniem programu komputerowego CPAT będą w przyszłości kontynuowane.

[1] Więcej podstawowych informacji na temat autyzmu w: A. Florek, J. Rafał-Łuniewska, Dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera (ZA) w wychowaniu przedszkolnym – dostosowanie wymagań edukacyjnych dla dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa.

Źródła: Eureka Alert/A. Florek, J. Rafał-Łuniewska, Dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera (ZA) w wychowaniu przedszkolnym – dostosowanie wymagań edukacyjnych dla dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa/M. Muller Spaniol, K. Mevorach, L. Szalew, M. C. TV Teixeira, R. Lowenthal, C. Silvestre de Paula, Attention training in children with autism spectrum disorder improves academic performance: A double-blind pilot application of the computerized progressive attentional training program, „Autism Research” 2021.