W jaki sposób czytają dyslektycy?

Korzystając ze specjalnej technologii śledzenia wzroku, zespół badaczy z Uniwersytetu Concordia dowiódł, w jaki sposób osoby z dysleksją czytają. Tym samym sprawdzono, co jest powodem ich trudności w pobieraniu informacji wizualnych i jak można przeprowadzić kolejne badania z tego zakresu, skoncentrowane jednak na poszukiwaniu rozwiązań bardziej praktycznych względem ułatwienia procesu czytania osobom o wskazanym zaburzeniu rozwojowym.

Dysleksja, najprościej rzecz ujmując, zaliczana jest do zaburzeń rozwojowych związanych z trudnościami językowymi, które powodują (między innymi) problemy z opanowaniem płynnego czytania, pisania czy mówienia. Te specyficzne problemy w uczeniu się występują już w dzieciństwie, mimo prawidłowego rozwoju umysłowego. Wiele badań jednak wskazuje na to, że zaburzenie to nierzadko wiąże się z fragmentarycznymi dysfunkcjami w zakresie funkcji wzrokowych, słuchowych, motorycznych czy też integracji między wspomnianymi funkcjami*.

Badania dotyczące specyfiki czytania dyslektyków są prowadzone od dawna, jednakże zwykle były wykonywane na bardzo małych grupach lub z zastosowaniem pojedynczych narzędzi pomiaru. Tym razem naukowcy z Uniwersytetu Concordia posłużyli się kilkoma metodami rejestrującymi ruch oczu 35 studentów z dysleksją oraz 38 z grupy kontrolnej. Łącznie w badaniu wzięły udział 73 osoby, którym zmierzono tzw. fiksacje (obejmujące czas stabilizacji wzroku), sakady (szybkie ruchy oczu) oraz zliczono poszczególne skoki ścieżki wzrokowej. Badani mieli za zadanie czytać standaryzowane, ujednolicone i kilkuzdaniowe teksty. Podczas wykonywanych serii zarejestrowano specyficzne ruchy oczu dyslektyków, które są zdecydowanie odmienne od ruchu oczu osób bez zdiagnozowanego zaburzenia.

Na tej podstawie zauważono, że prędkość czytania tekstu przez uczniów dyslektycznych jest dość niska – w porównaniu z grupą kontrolną różnica wyniosła średnio jedną trzecią. Ponadto odkryto, że obserwowalna różnica prędkości nie jest wynikiem dłuższego czasu przeznaczanego na przetwarzanie niejęzykowych informacji wizualnych, a ma to ścisły związek, według naukowców, z ruchami gałek ocznych. Studenci z zaburzeniem czytali podobnie do dzieci uczących się tej czynności pierwszy raz w życiu. Nie mieli jednak problemu z integracją semantyczną, a raczej ich wzrok zatrzymywał się dość długo nad jednym punktem.

Badacze z Uniwersytetu Concordia planują powtórzyć badanie na innych grupach dyslektyków. Mają również nadzieję, że uda im się wykorzystać zdobywany materiał empiryczny, by móc w przyszłości opracować praktyczne rozwiązania związane z ułatwieniem nabywania umiejętności czytania osób z dysleksją.

*Zaburzenie jest niezwykle złożone, więc w ramach dalszych konkluzji i szerszego zrozumienia dysfunkcji zaleca się lekturę następujących publikacji: B. Jura: Dysleksja rozwojowa. Poradnik dla rodziców. Homo Creator/ M. Bogdanowicz: Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2002/ A. Domagała, U. Mirecka, E. Muzyka-Furtak: Dysleksja rozwojowa – wiedza i doświadczenia własne przyszłych logopedów. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2016.

Źródło: L. Franzen, Z. Stark, A. P. Johnson: Indyviduals with dyslexia use a different visual sampling strategy to read text. „Nature. Scientific Reports” 2021/Science Daily.