Introwertycy mają słabszą pamięć społeczną od ekstrawertyków

Mohamed El Haj wraz ze współpracownikami z Uniwersytetu w Nantes przeprowadzili badanie naukowe, w którym poszukiwano związku między introwersją/ekstrawersją a pamięcią społeczną. Wyniki badań wskazują na istotne różnice względem funkcjonowania określonych typów pamięci a dominującym wymiarem osobowości, przy jednoczesnej możliwości wyćwiczenia pamięci podczas interakcji społecznych.

Introwersja, czyli jeden z wymiarów osobowości wyróżnionych w modelu Wielkiej Piątki, jest najczęściej określana jako orientacja wewnętrzna, która wyraża się za pomocą refleksyjności, dociekliwości bądź skłonności do głębokiego analizowania informacji i uczuć*. Jest również związana ze stosunkowo niską potrzebą interakcji. Przy czym błędem jest generalizowanie osób o wysokim poziomie introwersji, myląc ich z personami nieprzystosowanymi społecznie czy z ekscentrykami. Warto pamiętać, że pomimo podobieństw, jednostki różnią się między sobą pod względem wielu innych cech osobowości, w tym poziomu ich nasilenia bądź w odniesieniu do preferowanego przez jednostkę stylu życia. W ciągu niespełna wieku naukowcy przeprowadzili gargantuiczną liczbę badań sprawdzających relacje introwersji z wieloma zmiennymi, aczkolwiek z roku na rok pojawia się coraz więcej niewiadomych w tym zakresie.

Mimo to w ostatnim czasie pojawiły się liczne doniesienia na temat związku osobowości z pamięcią. By móc zweryfikować przypuszczenia, naukowcy z L'Université Nantes Angers Le Mans (L’UNAM), pod kierownictwem Mohameda El Haja, przeprowadzili badanie sprawdzające poziom ekstrawersji i introwersji oraz sprawność pamięci społecznej w wybranej grupie badanej. Co istotne, wspomniana pamięć jest rozumiana jako zdolność zapamiętywania istniejącą w obrębie interakcji społecznych. Można ją podzielić na 2 pomniejsze rodzaje (podtypy): pamięć źródłową (wskazującą osobę, od której dowiedzieliśmy się danej informacji) oraz pamięć celu (przypominającą nam, co z tą informacją zrobiliśmy i kto się mógł nią posłużyć).  

W badaniu wzięło udział 52 uczestników, mających średnio 22 lata. Przed wejściem do laboratorium zostali poproszeni o zapamiętanie listy 16 słów. By jednak zadanie nie okazało się zbyt proste, osoby badane otrzymały dodatkowe (rozpraszające) zadanie. Jednakże wyniki pierwszego z nich okazały się zadowalające. Badani zapamiętali średnio 12 słów, co wskazuje na bardzo dobry poziom pamięci krótkotrwałej. Następnie we właściwej części eksperymentu zaprezentowano grupie badanej zestaw 48 francuskich przysłów wraz z przypisanymi im twarzami określonych celebrytów. W ten sposób badacze pobrali dane dotyczące pamięci źródłowej. Natomiast by móc zebrać informacje na temat pamięci celu, uczestników poproszono o wyobrażenie sobie, że przedstawiane przed momentem tabele z przysłowiami i sylwetkami celebrytów są odwrócone, a oni sami mają przekazać zdobyte informacje wybranym osobom widocznym na tablicy. Pomiędzy tymi zadaniami wykonano również ćwiczenie interpolacji, polegające na odczytywaniu na głos przez minutę wskazanych liczb trzycyfrowych.

Kolejny etap stanowił pomiar poziomu introwersji i ekstrawersji (I-E) badanych. Zastosowano wówczas kwestionariusz oceny cech osobowości, na podstawie którego uczestnicy mieli stwierdzić w jakim stopniu w skali od 1 do 5 są (m.in.): gadatliwi, pełni energii, entuzjastyczni czy asertywni. Średnia poziomu I-E wyniosła 3,15, wskazując na większe natężenie ekstrawersji wśród uczestników badania. Rozpiętość punktowa wynosiła od 1,9 do 4,5.

Przechodząc wprost do wyników badań należy podkreślić, że uczestnicy na ogół mieli słabszą pamięć źródłową względem docelowej. Natomiast w odniesieniu do hipotezy zmiennej osobowości wyniki pokazały, iż introwertycy uzyskali zdecydowanie niższe rezultaty w obu typach zadań w porównaniu do osób badanych wykazujących wysoki poziom cechy antagonistycznej. Odkrycie francuskich badaczy potwierdza pogląd, iż introwertycy, wchodzący w mniej interakcji społecznych (z reguły), potrzebują więcej czasu na przetwarzanie informacji o charakterze społecznym. Ponadto potwierdzenia nabiera teza wskazująca na wydajniejszą pamięć krótkotrwałą ekstrawertyków.**  Co istotne, Mohamed El Haj i współpracownicy są zgodni w kwestii możliwości wyćwiczenia pamięci społecznej, przykładowo za pomocą ćwiczeń praktycznych i wchodzenia w większą liczbę interakcji.

*W zależności od przyjętej teorii mówi się o introwersji jako cesze, właściwości, funkcji lub ogólnie o typie osobowości. Więcej informacji w: P. K. Oleś: Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa 2003, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

**Sprawdź: M. Janowicz: Introwersja i ekstrawersja w procesie nauczania. [W:] T. Kiziukiewicz (red.): Dydaktyka w naukach ekonomicznych. Szczecin 2008, Akademia Rolnicza w Szczecinie.

Źródło: M. El Haj, P. Allain, L. De Bont, A. Ndobo: Personality and social memory: High source and destination memory in extroverts. „Scandinavian Journal of Psychology” 2021/Psychology Today.