Odnaleziono meteoryt starszy niż Ziemia
- Data publikacji: 10.03.2021, 15:44
Znaleziony na Saharze meteoryt jest pozostałością zniszczonej protoplanety, która powstała przed uformowaniem się Ziemi. Jego badania mogą pomóc w lepszym zrozumieniu początków Układu Słonecznego.
W 2020 roku na pustyni Erg Szasz, będącej częścią Sahary, został znaleziony meteoryt EC 002. Okazał się on wyjątkowym obiektem, dostarczającym nowych danych o początkach istnienia Układu Słonecznego. Badania wykazały, że tworzy go skała zwana andezytem. Takie skały występują w aktywnych wulkanicznie obszarach Ziemi, ale rzadko są spotykane w meteorytach. Szczególnie niezwykły jest wiek tego meteorytu – ma on 4,565 miliarda lat i jest najstarszą znaną skałą wulkaniczną, starszą niż Ziemia.
Wiek skał jest możliwy do ustalenia dzięki proporcjom izotopów tworzących je pierwiastków. Dzięki precyzyjnym pomiarom ich zawartości stwierdzono, że skała uległa częściowemu stopieniu w temperaturze około 1200 °C i stygnięcie zajęło jej nawet kilkaset tysięcy lat. Obiekt, którego była częścią, musiał uformować się około 4,566 miliarda lat temu. W niektórych meteorytach znaleziono drobne inkluzje starszych minerałów, ale nie jest znana żadna równie stara skała magmowa.
W początkach istnienia Układu Słonecznego młode Słońce otaczał dysk materii, w którym ziarna skalne łączyły się, tworząc protoplanety. Te obiekty były gorące dzięki zawartym w nich krótkożyciowym izotopom promieniotwórczym. W efekcie protoplanety mogły podzielić się na warstwy o różnym składzie. Protoplanety ulegały licznym zderzeniom, wiele z nich połączyło się w większe obiekty, planety; według obecnej wiedzy Ziemia uformowała się w ten sposób 4,54 miliarda lat temu. Inne protoplanety uległy zniszczeniu, rozbite na drobne fragmenty. Jedna z nich miała andezytową skorupę, z której pochodzi EC 002. Do czasów obecnych nie zachowała się żadna znana planetoida, która miałaby taki skład jak ten meteoryt. Jest on więc wyjątkową próbką pierwotnej materii, z której tworzyły się planety.