Zbliża się całkowite zaćmienie Księżyca widoczne z Polski!

Już dzisiaj warto zarezerwować sobie w kalendarzu datę 27 lipca! Nastąpi wówczas najdłuższe w XXI wieku całkowite zaćmienie Księżyca, które będzie osiągalne także dla obserwatorów z Polski.

Rok 2018 wydaje się być wyjątkowo łaskawy dla fanatyków niezwykłych zjawisk astronomicznych. Pod koniec lipca nastąpi drugie w tym roku całkowite zaćmienie Księżyca.

Pierwsze miało miejsce w styczniu, ale godziny zjawiska niestety pokrywały się z porą, kiedy w Polsce panował dzień. Z tego powodu jego bezpośrednim widokiem cieszyć mogli się jedynie mieszkańcy terenów sąsiadujących z Oceanem Spokojnym. Temu zaćmieniu towarzyszyły wyjątkowe okoliczności, gdyż nasz naturalny satelita odbywał drugą pełnię w miesiącu i był przy tym w perygeum, czyli znajdował się stosunkowo blisko Ziemi, będąc w tak zwanej superpełni. 

Drugie całkowite zaćmienie Księżyca w tym roku stanie się symbolem astronomicznej sprawiedliwości. Tym razem obserwacjami widowiska w większości cieszyć się będą mogli mieszkańcy terenów, z których w styczniu zjawisko to było niewidoczne. Będzie to najdłuższe w XXI wieku całkowite zaćmienie Księżyca, a faza całkowita zjawiska potrwa o niespełna pół godziny dłużej od tej w styczniu. Dodatkowo zaćmionej tarczy naszego naturalnego satelity towarzyszył będzie Mars w wielkiej opozycji.

Kiedy zjawisko będzie widoczne? 

Mówiąc ogólnie: obserwacje zjawiska w niższym kraju rozpoczną się wraz ze wschodem Księżyca, który najwcześniej pojawi się w południowo-wschodniej Polsce. Tam warunki do obserwacji momentu, w którym następuje faza całkowitego zaćmienia będą najlepsze. Trochę później tarczą naszego naturalnego satelity uraczyć będą mogli się mieszkańcy północno-zachodniej części kraju. Różnica pomiędzy wschodem Księżyca w Przemyślu i w Świnoujściu wynosiła będzie prawie godzinę. Z tego powodu przemyślanie zauważą wyraźnie moment, kiedy faza częściowego zaćmienia Księżyca zmieni się w całkowitą, a świnoujszczanie po wschodzie Księżyca zobaczą go już w całości zaćmionego.

Ciemniejsze kolory na mapie oznaczają lepszą widoczność przejścia z fazy częściowej w całkowitą. via: timeanddate.com

Godziny rozpoczęcia poszczególnych faz zjawiska dla wszystkich lokalizacji pozostają niezmienne, w przeciwieństwie do godzin wschodu Księżyca. Przypominamy, że najdłuższe w XXI wieku całkowite zaćmienie Księżyca przypada na piątek, 27 lipca 2018 roku, a pory występowania jego faz w godzinowym zestawieniu wyglądają następująco:

Jak obserwować zaćmienie Księżyca? 

Do obserwacji całkowitego zaćmienia Księżyca należy wybrać miejsce, w którym północno-wschodni horyzont pozbawiony będzie wysokich drzew i zabudowań. To właśnie na tej części nieboskłonu pomiędzy 20:08 a 21:00 pojawi się nasz naturalny satelita w wyjątkowej szacie. Szczegółowa godzina wschodu Księżyca zależy od lokalizacji, w której zamierzacie się znaleźć podczas zjawiska.

- Obserwacje zaćmienia Księżyca to nadzwyczaj prosta sprawa. Jako że Księżyc to dość duży obiekt astronomiczny, bez problemu dostrzeżemy takie zjawisko używając nieuzbrojonego oka - mówi Karol Masztalerz ze strony Gwiazdy w dłoniach. - Bardzo przydatna może się okazać tutaj lornetka, która nieco przybliży nam ten fenomen, zwiększając widoczność szczegółów Księżyca podczas zaćmienia. Bardziej zaawansowani obserwatorzy mogą skorzystać z teleskopu o niewielkim powiększeniu, do 100 razy - dodaje.

Co łączy opozycję z Marsem? 

Opozycja oznacza przeciwieństwo i w pojęciu astronomicznym zachodzi, kiedy obserwowane z określonego punktu ciała niebieskie ustawiają się naprzeciwko siebie. W przypadku obserwacji prowadzonych z naszej planety, jednym z obiektów biorących udział w zjawisku najczęściej bywa Słońce. Z tego też względu o opozycji mówimy, gdy planeta lub inny obiekt znajdzie się naprzeciwko naszej dziennej gwiazdy. W trakcie tak wyjątkowych okoliczności obiekt w opozycji znajduje się blisko Ziemi, a jego tarcza na nieboskłonie z tego powodu ujawnia szczegóły swojego wyglądu. Mars jest wyjątkową planetą, gdyż w odróżnieniu od Jowisza, Saturna, Neptuna i Urana bywa w opozycji raz w ciągu dwóch lat.

Mars widoczny przez teleskop astronomiczny GSO 8", fot. Sławomir Matz

Termin najbliższej opozycji Czerwonej Planety przypada na 27 lipca 2018 roku i odbędzie się ona równolegle z całkowitym zaćmieniem Księżyca. Już teraz czwarta planeta od Słońca oglądana z Ziemi widoczna jest, jako jasna pomarańczowa kropka, która w pobliżu północy pojawia się nad południowym horyzontem. Mars, widoczny przez teleskop o średnicy zwierciadła wynoszącej 8-cali, jawi się jako okrągła tarczka o pomarańczowym kolorze. Niestety, z powodu trwającej tam aktualnie burzy pyłowej obserwacje szczegółów związanych z obrazem Marsa są utrudnione, ale mimo wszystko warto na niego patrzeć. W trakcie całkowitego zaćmienia Księżyca odległość Ziemi od Marsa wynosiła będzie 57,7 mln kilometrów! Dla wielu obserwatorów może być to ciekawa odskocznia od monotonii zaćmienia Księżyca oraz okazja do zidentyfikowania Czerwonej Planety, z której z pewnością warto skorzystać.